VERZET EN COLLABORATIE IN DE REGIO

zaterdag 3 december 2022

Heestert: oorlogsburgemeester Alfons Muylle

Heestert: oorlogsburgemeester Alfons Muylle

Aan Achiel Quatannens^{^[1]}, geboren te Heestert op 5 november 1869 en burgemeester van Heestert sedert 1908, wordt op 6 september 1941 ontslag “verleend” wegens het bereiken van de leeftijdsgrens van zestig jaar.

Op dezelfde dag wordt Alfons Muylle, geboren te Heestert op 23 juni 1908, aangeduid om het ambt van burgemeester waar te nemen.

Op 28 oktober 1944 wordt Muylle opgesloten in het interneringscentrum te Kortrijk en op 7 maart 1945 beslist de Consultatieve Commissie van Kortrijk hem voorlopig ten zijnen huize te interneren gedurende twee maanden. Op 23 mei 1945 komt hij voorlopig vrij.

Bij beslissing van de Krijgsauditeur van Kortrijk op 27 juli 1946 wordt hij levenslang vervallen verklaard van de “123sexies”-rechten wegens lidmaatschap V.N.V.

Ingevolge een beslissing op 9 juni 1949 van de rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk bekomt hij zijn rechten opnieuw vanaf 1 januari 1951.

Op 15 september 1941 wordt ook aan schepen F. Hooghe ontslag “verleend”, hij wordt de dag erop vervangen door O. Vandevoorde.

[1] Overleden te Heestert op 16 december 1947, was gehuwd met Maria De Cuypere.

Moen: burgemeester Ernest Coene blijft op post, niet zonder gevolgen ...

Moen: burgemeester Ernest Coene blijft op post, niet zonder gevolgen …

Gepensioneerd onderwijzer Ernest Leopold Coene, geboren te Lapscheure op 27 september 1874 en gehuwd met Maria Debrabandere, is burgemeester van Moen als de oorlog uitbreekt. Hij blijft op post tot aan de bevrijding, waarna hij gedeeltelijk “ten huize” geïnterneerd wordt.

In haar zitting van 7 februari 1945 wijst de Consultatieve Commissie van Kortrijk een verzoek tot vrijlating van Coene af:

“Na het geval van geïnterneerde Coene Ernest Leopold, burgemeester – gepensioneerd onderwijzer, Moen Plaats nr. 9, onderzocht en erover beraadslaagd te hebben;

Overwegende dat de houding van Coens onder den oorlog van dien aard was dat de invrijheidstelling wanorde zou te weeg brengen; dat inderdaad Coene door bijzondere gunst van wege de duitsche overheid, niettegenstaande zijn ouderdom (geboren in 1874) toch burgemeester bleef; dat hij beticht wordt van verklikking en dat hij zich als een echte dienstknecht van den bezetter gedroeg;

Overwegende dat in die omstandigheden de ouderdom van geïnterneerde niet in aanmerking kan komen daar het bewezen is dat hij gevaar zou loopen, zooals blijkt uit den aanslag ten zijnen huize gepleegd op 8 januari 1945;

Beslist voorloopig zijn verzoek af te wijzen.”

In het Belgisch Staatsblad van 27 april 1946 verschijnt een besluit van de Regent waarbij Ernest Coene uit zijn ambt van burgemeester wordt ontzet:

“Bij besluit van den Regent dd. 30 maart 1946 is, op grond van artikel 56 der gemeentewet, de heer Coene, E., uit zijn ambt van burgemeester der gemeente Moen ontzet.

Dat besluit is gemotiveerd als volgt:

“Overwegende dat uit het onderzoek ingesteld ten laste van den heer Coene, Ernest, burgemeester van de gemeente Moen, onder meer gebleken is dat belanghebbende, gedurende de vijandelijke bezetting, zich schuldig gemaakt heeft aan verklikking, door een inwoner der gemeente wegens wapendracht te hebben doen aanhouden, de feldgendarmen hiervan op de hoogte te hebben gebracht en bevel gegeven te hebben dezen persoon naar de feldgendarmerie op te leiden, met het gevolg dat hij naar Duitschland gedeporteerd werd;

Overwegende dat het van algemeene bekendheid is dat hij, gedurende den oorlog, betrekkingen heeft onderhouden met vooraanstaande Duitsche officieren;

Overwegende dat betrokkene, tijdens de bezetting, aan de werklieden die vanwege den bezetter verplicht werden naar Frankrijk te gaan arbeiden, een verwittiging toestuurde waarbij zij bedreigd werden van steun beroofd te worden in geval zij zich aan die verplichting onttrokken;

Overwegende dat door het college van burgemeester en schepenen der gemeente Moen met algemeenheid van stemmen volgende beslissing werd getroffen: “Eventueel zal geen enkel lid van het onderwijzend personeel der aangenomen scholen worden lastig gevallen om zijn Vlaamsch-nationale overtuiging, voor zooveel deze vereenigbaar is met de taak van opvoeder of opvoedster”; dat daaruit blijkt dat de heer Coene uiting gaf van zijne anti-nationale en pro-Duitsche gezindheid;

Overwegende dat betrokkene, door zijne anti-vaderlandsche gedragingen, tijdens de bezetting, de eer en de waardigheid van zijn ambt op ernstige wijze in opspraak heeft gebracht.”

Bij administratieve maatregel der bestendige deputatie van West-Vlaanderen van 17 mei 1946 wordt hij bovendien uit zijn ambt van gemeenteraadslid geheven met verlies van zijn burgerlijke en politieke rechten.

Vanaf 1951 bekomt hij opnieuw zijn rechten ingevolge een vonnis van de rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk van 3 november 1949.

Schepen J. Maroy blijft niet op post, aan hem wordt ontslag verleend bij besluit van 26 augustus 1941 (B.S. van 30 augustus 1941). Zijn vervanger is landbouwer Jules Demets, geboren te Moen op 3 december 1891. Hij wordt aangeduid bij besluit van 27 augustus (B.S. van 30 augustus 1941).

Na de oorlog verliest Demets zijn rechten bedoeld bij artikel 123sexies van het strafwetboek wegens lidmaatschap van het V.N.V, bij beslissing van de Krijgsauditeur van Kortrijk op 14 december 1945. Bij vonnis van de rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk van 15 december 1949 wordt hij in al zijn rechten hersteld.

Er wordt nog een oorlogsschepen aangesteld, namelijk J. Verhamme, bij besluit van 2 april 1943 (B.S. van 4 april 1943).

Otegem: burgemeester Jerôme Mekeirele blijft op post

Otegem: burgemeester Jerôme Mekeirele blijft op post

Landbouwer Jerôme Mekeirele, geboren te Otegem op 23 december 1900 en overleden te Kortrijk op 28 december 1960 is burgemeester van 1939 tot 1960 en kan tijdens de oorlog aanblijven.

Tijdens de bezetting zijn Adolf Ysenbaert en Maurice D’Haene, geboren te Ingooigem op 21 juli 1899 en overleden te Kortrijk op 9 januari 1996, zijn schepenen.

Bij besluit van 15 april 1943 (B.S. van 18 april 1943) wordt aan Adolf Ysenbaert ontslag verleend uit zijn ambt als schepen.

Hij wordt vervangen door kleermaker Gerard Declercq, geboren te Otegem op 20 januari 1908, die bij besluit van 16 april 1943 (B.S. van 18 april 1943) aangeduid wordt om het ambt van schepen waar te nemen.

Declercq wordt op 5 september 1944 aangehouden en op 26 april 1945 door de Krijgsraad te Kortrijk veroordeeld tot zeven jaar gewone hechtenis, de militaire degradatie en levenslange ontzetting uit de rechten bepaald bij artikel 123sexies van het strafwetboek wegens lidmaatschap van het V.N.V.

In 1947 wordt zijn straf teruggebracht op drie jaar gevangenisstraf.

Sint-Denijs: oorlogsburgemeester C. Notebaert

Sint-Denijs: oorlogsburgemeester G. Notebaert

In Onze Oorlog^{^[1]} schrijft Jan Deloof het volgende over burgemeester Delputte (1893-1965) van Sint-Denijs:

“Tijdens de oorlog werd op bevel van de bezetter een ‘Nationale Landbouw- en Voedingskorporatie’ opgericht, met een verantwoordelijke in elke gemeente. Waar de burgemeester een landbouwer was nam deze veelal die verantwoordelijkheid op zich, maar in Sint-Denijs weigerde toenmalig burgemeester Octaaf Delputte pertinent dat te doen.”

Bij besluit van 23 juni 1942 (B.S. van 28 juni 1942) wordt aan burgemeester Octaaf Delputte ontslag “verleend” uit zijn ambt en in hetzelfde staatsblad wordt het besluit van 26 juni 1942 gepubliceerd waarbij G. Notebaert aangeduid wordt het ambt van burgemeester waar te nemen.

Drie maanden vóór de vervanging van de burgemeester werd er al een schepen vervangen, namelijk St. Douterlunge, aan wie ontslag verleend wordt op zijn verzoek bij besluit van 26 maart 1942 (B.S. van 29 maart 1942).

Hij wordt, bij besluit van 28 maart 1942 (B.S. van 29 maart 1942), vervangen door Gerard Van Tieghem, geboren te Sint-Denijs op 6 maart 1904.

In het najaar van 1942 wordt beeldhouwer Marcel Vandemeulebroucke^{^[2]}, bij besluit van 16 oktober 1942 (B.S. van 25 oktober 1942) aangeduid om het ambt van schepen waar te nemen.

Bij beslissing van de Krijgsauditeur te Antwerpen van 30 november 1946 wordt Gerard Van Tieghem vervallen verklaard van de bij artikel 123sexies van het S.W.B. bedoelde rechten wegens lidmaatschap van het V.N.V.

Marcel Vandemeulebroucke wordt opgesloten in Kortrijk van 5 september 1944 tot 20 maart 1945. Daarna krijgt hij nog twee maanden huisarrest.

De Krijgsraad van Kortrijk veroordeelt hem op 28 augustus 1946 tot vijf maanden gevangenisstraf en verlies van zijn rechten “uit hoofde van te Sint-Denijs met een kwaad opzet ’s vijands politiek of plannen in de hand te hebben gewerkt en te hebben gediend”.

[1] Dit boek werd uitgegeven in oktober 2009 door F.V. Amantine, Culturele en Heemkundige Kring van Zwevegem.

[2] Geboren te Sint-Denijs op 9 februari 1909 en overleden te Kortrijk op 29 september 1992. Hij was gehuwd met Margriet Vanden Bossche.

Zwevegem: burgemeester Leon Bekaert blijft zo goed als op post

Zwevegem: burgemeester Leon Bekaert blijft zo goed als op post

Leon Antoine Bekaert, geboren te Zwevegem op 9 december 1891 en er overleden op 19 december 1961, is burgemeester van Zwevegem vanaf 1927 tot aan zijn dood.

Op 14 april 1944 wordt hem het verder uitoefenen van zijn ambt ontzegd. Er moeten echter weinig liefhebbers geweest zijn om dit ambt over te nemen want eerste schepen Jozef Vercruysse^{^[1]} die stilaan maar zeker de leeftijdsgrens naderde, wordt niettegenstaande dit verplicht als burgemeester dienst te doen. Tweede schepen Achiel Vanderbeken, die inmiddels de leeftijdsgrens bereikt had, wordt ook ontslagen en vervangen door gemeenteraadslid Karel Casier.^{^[2]}

[1] Jozef ‘Sifke’ Vercruysse, geboren te Zwevegem op 10 maart 1884 en er overleden op 18 februari 1968.

[2] Bron: Onze Oorlog – Zwevegem in de Tweede Wereldoorlog – Jan Deloof.

Nawoord

Nawoord

Na ongeveer acht jaar onderzoek is het tijd om deze studie af te ronden.

Wat begon met de ontbrekende foto van de oorlogsburgemeester in de Wevelgemse fotogalerij van burgemeesters is uiteindelijk uitgemond in een onderzoek en bespreking van 64 Zuid-West-Vlaamse gemeenten tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Het grootste deel van de studie werd gewijd aan mijn geboortedorp Wevelgem en de deelgemeenten Gullegem en Moorsele.

Maar ook vele andere gemeenten, zoals Aalbeke, Bellegem, Bissegem, Kortrijk, Ledegem, Lauwe, Menen, Dadizele, … werden grondig uitgewerkt aan de hand van nooit gepubliceerde documenten en af en toe met een persoonlijke toets of een link naar personen die ik zelf heb gekend.

Wegens gebrek aan tijd en info is de beschrijving van een aantal andere gemeenten dan eerder kort uitgevallen.

Vele documenten, afkomstig uit persoonlijke dossiers en kranten van toen, zijn letterlijk overgenomen, met de fouten, de stijl en de spelling die toen van toepassing was.

Zoals in elk boek is een woord van dank ook hier van toepassing. Mijn uitdrukkelijke dank gaat naar Geert Lecompte, wiens opzoekingen noodzakelijk waren voor het schrijven van dit boek.

Ik wens ook iedereen, o.a. de vele leden van de heemkundige kringen, het personeel van de bibliotheek te Kortrijk en van de rijksarchieven te bedanken voor de hulp en de soms spontaan aangebrachte info.

Tenslotte dank ik ook in het bijzonder mijn echtgenote Christine op wiens steun en raad ik steeds kon rekenen.

Ik eindig met de persoon waarmee alles begon, Michel Byttebier.

Was Michel Byttebier de “goede” oorlogsburgemeester die het ambt aanvaardde in het belang van de gemeente? Op wiens vraag werd hij de vervanger van Remi Wallays? Stelde hij zelf zijn kandidatuur? Zag hij de kans schoon om de politieke leider van de gemeente te worden zonder dat verkiezingen eraan te pas kwamen? Zag hij een toekomstige grotere rol voor zich weggelegd in de nieuw geordende wereld?

Vele vragen blijven, ook andere vragen. Hebben een aantal Wevelgemse ondernemers economisch gecollaboreerd? Hoe konden ze buiten schot blijven na de oorlog?

Andere Wevelgemse ondernemers, die weigerden met de Duitsers samen te werken, waren welstellend voor de oorlog maar arm erna. Sommigen moesten tal van hun bezittingen verkopen om het hoofd boven water te kunnen houden.

Economische collaboratie in Wevelgem … een laatste taboe, een onderwerp voor een volgende studie?

Tenslotte kunnen we ons afvragen waarom de foto van Michel Byttebier ontbreekt in de fotogalerij van de Wevelgemse burgemeesters. In Anzegem, Deerlijk en Waregem was er wel plaats voor een foto van de oorlogsburgemeester in het rijtje van de burgemeesters.

Al die jaren had het Wevelgemse gemeentebestuur goede contacten met de familie Byttebier. Denken we maar aan de bedrijfsgebouwen Byttebier die de gemeente kon aankopen en aan de vele recepties en maaltijden die door de gemeente in de feestzaal Cortina in de Lauwestraat werden georganiseerd. In de gemeenteraad werd echter nooit het voorstel geformuleerd om de foto toe te voegen, noch door de meerderheid, noch door de oppositie. Is de tijd misschien ondertussen rijp om het voorstel tot toevoeging alsnog te onderzoeken?

Arnold Seynnaeve

Lijst van belangrijkste afkortingen

Lijst van belangrijkste afkortingen

ACW Algemeen Christelijk Werknemersverbond

AVG Algemene Verordening Gegevensbescherming

BS Belgisch Staatsblad

CBS College van Burgemeester en Schepenen

CC Consultatieve Commissie

DeVlag Duits-Vlaamse Arbeidsgemeenschap/Deutsch-Flämische Arbeidsgemeinschaft

DMS Dietsche Meisjesscharen

DM-ZB Dietsche Militie Zwarte Brigade

DRK Deutsches Rotes Kreuz

FLAK Flugzeug-abwehr-kanone

GD Genadedossier

GFP Geheime Feldpolizei

GP Gewapende Partizaan

KUL Katholieke Universiteit Leuven

NSJV Nationaal Socialistische Jeugd in Vlaanderen

NSKK Nationalsozialistisches Kraftfahrkorps

OF Onafhankelijkheidsfront

OT Organisation Todt

PA Partisan Armé

PM Patriottische Milities

RAF Royal Air Force

SD Sicherheitsdienst

SIPO Sicherheitspolizei

SOMA Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij

SS Schutz-Staffeln of Schutscharen

UG/RUG Universiteit Gent

VERDINASO Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen

VIVO Vlaams Instituut voor Volksdans en -Muziek

VNV Vlaams Nationaal Verbond

VNVV Vlaams Nationaal Vrouwenverbond

VOS Verbond van Vlaamse Oud-Strijders

VW Vlaamsche Wacht

WO I Wereldoorlog I

WO II Weredloorlog II

ZV Zivilverwaltung

Bronnen

Bronnen

Selectie van de belangrijkste archieven

A KD Archief Kazerne Dossin

A W Archief Weerstand

ADVN Archief en Documentatiecentrum voor het Vlaams-nationalisme

ARA Algemeen Rijksarchief

ARA 2 Algemeen Rijksarchief 2

BA B Bisschoppelijk Archief Brugge

DA O Dienst Archief Oorlogsslachtoffers

FV Familiekunde Vlaanderen

GA W Gemeentearchief Wevelgem

KA W Kerkarchief Wevelgem

KLM Koninklijk Legermuseum

MLV Ministerie van Landsverdediging

PA W-VL Provinciearchief West-Vlaanderen

RA B Rijksarchief Brugge

RA D Rijksarchief Duitsland

RA G Rijksarchief Gent

RA K Rijksarchief Kortrijk

SA K Stadsarchief Kortrijk

SOMA Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij

Kranten, tijdschriften, brochures, catalogi, scripties, artikels, thesissen en internetsites

AUGUSTYN S., We zijn hier Heeren – Een studie over de sociale achtergrond en motivaties van Oostfronters uit Groot-Kortrijk – UGent – Academiejaar 2014 – 2015

Auditoraat-Generaal, Index der Opzoekingen voor misdaden en wanbedrijven tegen de veiligheid ven den Staat, Boek I, Volume I, 31 maart 1945

BALTA-BRO-50Y-2014-NL.pdf (baltagroup.com)

Belgisch Staatsblad

https://www.belgiumwwii.be/nl

https://blog.seniorennet.be/michelfaillie

https://blog.seniorennet.be/wareber2

Catalogus bij de tentoonstelling ‘950 jaar Moorsele’, Van parochie Mortsella tot deelgemeente Moorsele, samenstelling: Coolsaet W. en Vanoverberghe L.

COOREVITS V., Koninklijke White Star Lauwe 1925-1984, De Gouden Jaren, een overzicht van de zeven kampioenenjaren

https://clauscentrum.be

Daily Express

Daily Mail

Daily Telegraph

DE CRAENE T., Semper fidelis?, masterscriptie, UGent, academiejaar 2007-2008

DEMEY D., Van veldwachters tot politie-inspecteurs, evolutie van de politieorganisatie in de gemeente Wevelgem, Wibilinga, 2017

DEMEYERE P., Analyse en situering van het verzet in de stad Kortrijk: 1940-1944, scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte, voor het behalen van de graad van Licentiaat in de Geschiedenis – UGent – Academiejaar 1999-2000

DENECKERE B., De Westvlaamse klandestiene pers tijdens de Tweede Wereldoorlog, Proefschrift aangeboden tot het behalen van de graad van licentiaat in de moderne geschiedenis, KUL, 1976

De Poperinghenaar

De Weekbode

http://users.telenet.be/etienne.devogelaere/SITE%20I%202011/index.html

Erfgoedkring voor Harelbeke, Bavikhove en Hulste, De Roede van Harelbeke

FEYS J., Analyse en situering van het verzet in een middelgrote gemeente: Harelbeke 1940-1944, Masterscriptie, UGent, academiejaar 1994 -1995

https://nl.geneanet.org

Gerardimontium, Geraardsbergse vereniging voor lokale geschiedenis

GVA

Heemkring Zonnebeke

Heemkundige Kring Dadingisila, Dadizele

Heemkundige Kring De Meiboom, Gullegem

Heemkundige Kring De Roede van Tielt, Tielt

Heemkundige Kring Ten Mandere, Izegem

Heemkundige Kring Wibilinga, Wevelgem

HERMAN J., Module mondelinge geschiedenis, De bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog in het collectieve geheugen, UGent, academiejaar 2002-2003

Het Laatste Nieuws

Het Nieuwsblad

Het Nieuws van den Dag

Het Volk

Het Wekelijks Nieuws

Humo

Kortrijksch Handelsblad, 1944 – 1945 – 1946

De Krant van West-Vlaanderen

La Voix du Nord

https://www.luchtvaartgeschiedenis.be/content/moorsele-vliegveld

Manchester Evenig News

MAYEUR R., Tussen bevolking en bezetter, tussen collaboratie en verzet – Gemeentebesturen tijdens de Tweede Wereldoorlog: Kortrijk en Rollegem, 1940-1944, scriptie voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte, voor het behalen van graad van Licentiaat in de Geschiedenis – KUL – Academiejaar 2001-2002;

MAYEUR R., Tussen bevolking en bezetter, tussen collaboratie en verzet: Het stadsbestuur van Kortrijk tijdens de oorlogsjaren, De Leiegouw, Jaargang 63, Aflevering 1, 2021

MERLEVEDE D. Omwille van het vlas, De “memoires” van Constant Vansteenkiste, Culturele Raad Wevelgem, 1988

https://www.meulebeke.be

News Chronicle

OLIEU L., Democratisering, extreemrechts en collaboratie: Een sociale achtergrond van collaborateurs aan het Oostfront aan de hand van een familiegeschiedenis, UG, Faculteit Letteren en Wijsbegeerte, Vakgroep Geschiedenis Moderne en Hedendaagse Tijd, Academiejaar 2015-2016

‘t Pallieterke

Sunday Chronicle and Referee

TIMMERMAN H., Vrouwen uit Izegem getroffen door de repressie na de Tweede Wereldoorlog. Een case-study in genderperspectief, UGent, academiejaar 1999-2000

VANDEMAELE L., Module mondelinge geschiedenis, De bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog in het collectieve geheugen, UGent, academiejaar 2000-2001

VAN LAERE S., De Wikings

VAN PRAET C., De bestraffing van economische collaboratie in de hout- en meubelsector na de Tweede Wereldoorlog: vervolging en rechtspraak door de krijgsraden te Kortrijk, Mechelen, Brussel en Luik, masterscriptie, UGent, 2009

Vooruit

WAP’s Nieuws, Fabrieksblad van de Werkhuizen Picanol, 10^de jaar, n° 4, 1960

https://westhoekverbeeldt.be

Selectie van belangrijkste werken (gepubliceerd en onuitgegeven)

AERTS K., Repressie zonder maat of einde?, De juridische reïntegratie van collaborateurs in de Belgische staat na de Tweede Wereldoorlog, Academia Press, 2014

BALLEGEER J., Repressie en interneringskampen in Kortrijk (1944-1947), Volksunie Kortrijk, 1995

BRUNEEL N. en DECALUWE J., De burgemeesters van Kuurne , Kuurne, 1989

BRUNEEL N., Kuurne tijdens W.O.II - Zo beleefden de Kuurnenaars de Tweede Wereldoorlog, Kuurne, 1999

COEKELBERGS R., COOLS M., LIBERT R., PASHLEY V., RAES J., STANS D., VANDECASTEELE R., Gedenkboek Inlichtings- en Actie Agenten, Antwerpen, Maklu, 2015

COLPAERT H., DERYCKE J., DESCHEEMAEKER N. en HIMPE K., Izegemse verhalen uit de Tweede Wereldoorlog, Heemkundige Kring Ten Mandere, Izegem, 2012

COOLSAET W., Gilbert Flamez – De laatste burgemeester van Moorsele, Davidsfonds Moorsele, 1996

DELAMEILLEURE P., FAILLIE M., Marke tijdens de Tweede Wereldoorlog, Uitgave in eigen beheer, 2019

DE LEIEGOUW, Collaboratie en verzet in het Kortrijkse tijdens de Tweede Wereldoorlog, Kortrijk, Jaargang 63, Aflevering 1, 2021

DECUYPERE D., Dorp zonder grenzen – 40/45 – epicentrum Geluwe, Vonksteen, Langemark, 1985

DEKNUDT A. en DEMEULEMEESTER D., De septemberdagen van 1944. Een getuigenis van: Alfons Verbrugge en echtgenote Lucienne Vandecasteele, Deerlijk, 1997

DELAERE J., Geschiedenis van Lendelede tot 2000, Groeninghe, Kortrijk, 2000

DELOOF J., Onze Oorlog – Herinneringen aan 1940-1945 in Zwevegem, Boekscout, 2020

DELOOF J., Onze Oorlog, Zwevegem in de Tweede Wereldoorlog, F.V. Amantine Culturele en Heemkundige Kring van Zwevegem, 2009

DEPREZ M., Aantekeningen omtrent Lauwe, Uitgave in eigen beheer, 1985

DESMET W., DUPONT Y., Menen tijdens de Tweede Wereldoorlog, Heruitgave, Stad, Heemkring en Rotary Menen, 2000

DESSEIN J., Dadizele, de geschiedenis van een dynamisch dorp en bedevaartsoord, Heemkundige kring Dadingisila, 1996

DE WEVER B., Greep naar de macht - Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde: het VNV 1933-1945, Lannoo, 1994

D’HAENE K., NEVE R., VANWALLEGHEM R., 75 Gent-Wevelgem, die Keure, Brugge, 2012

DUSART M., Edouard Froidure. Aimer, accueillir un enfant …, Snel Grafics, 2004

DUSART M., VENANZI M., Froidure, BD Coccinelle, 2003

DUTILLIEUX B., Geschiedenis van Emelgem, Heemkundige Kring Ten Mandere, Izegem, 2018

FROIDURE E., La Perle du Bagne, Suzanne Van Durme, Editions des Stations de Plein Air, 1957

GERARD J., Interview historique de l’Abbé Froidure, Les Petits Riens, 1987

HAEYAERT P., LANGEDOCK B., VANDESTEENE P., De geschiedenis van de Wevelgemse brandweer, 1795-1994, Uitgave in eigen beheer, 1994

HEEMKUNDIGE KRING WIBILINGA, Wevelgem in beeld, een terugblik, 1997

LAMPOLE J., VAN BRANTEGHEM C., en DELESALLE N., Politieke Geschiedenis van Avelgem en andere merkwaardige feiten, GOKA Avelgem, 2018

LERMYTE J.-M., Geschiedenis van Izegem, Heemkundige Kring Ten Mandere, Izegem, 1985

LERMYTE J.-M. en VIAENE J., Geschiedenis van Kachtem, Heemkundige Kring Ten Mandere, Izegem, 2019

NAESSENS M., Kroniek van de Tweede Wereldoorlog met gebeurtenissen te Izegem, Ingelmunster en Ommeland, Hochepied, Izegem, 1990

NEVE R., Gent-Wevelgem, Heemkundige Kring Wibilinga Wevelgem, 2003

NIEUWE ENCYCLOPEDIE VAN DE VLAAMSE BEWEGING, Lannoo, 1998

PAPIN K., Collaboratie en Repressie. De vele gezichten van de bezetting tijdens Wereldoorlog II in Groot-Poperinge, Schoonaert, Roesbrugge, 2019

PLATTEAU-VANRENTERGHEM P., Wermarda 1072 Waarmaarde 1976, Gemeentebestuur Waarmaarde, 1977

QUAGHEBEUR R., Wit & Zwart in de Westhoek, De Klaproos, 2002

QUAGHEBEUR R., Zwart & Wit in de Westhoek, De Klaproos, 2003

RAVYTS K., Burgeroorlog in Beselare – De razzia van 23 juli 1944 en haar nasleep …, Zonnebeekse Heemvrienden, 2022

REBRY P., REBRY T. en NEVE R., Gaston Rebry, De eerste Vlaamse monsieur Paris-Roubaix, Cultuurdienst Ledegem – 2011

ROBESYN F., Mijn oorlog. De ervaringen uit de Tweede Wereldoorlog, Uitgave in eigen beheer, 2014

SOENEN M., STRAGIER P., 75 jaar Rode Kruis-Wevelgem, Uitgave in eigen beheer, 2018

STASHAR M., Ook dit was leven, Oranje – De Eenhoorn, 1982

STREUVELS S., In oorlogstijd. Het volledige dagboek van de Eerste Wereldoorlog, Orion/B. Gottmer, Brugge/Nijmegen, 1979

SWILLEN G., De Wieg van WO II – Oorlogskinderen op de as Brussel-Berlijn, VUB Press, 2016.

TIMMERMANS D., De Fabriekswacht, Vlamingen in ‘die Luftwaffe’, De Krijger, 2005

VANACKERE E., Van Flugplatz tot Airport, de geschiedenis van het vliegveld Bissegem-Wevelgem, Groeninghe, Kortrijk, 1991

VANBOSSELE J., Kortrijk tijdens de Tweede Wereldoorlog, kroniek naar het dagboek van dokter Mattelaer, Groeninghe, Kortrijk, 4 delen, 1986, 1987, 1988 en 1994