Nawoord
Na ongeveer acht jaar onderzoek is het tijd
om deze studie af te ronden.
Wat begon met de ontbrekende foto van de
oorlogsburgemeester in de Wevelgemse fotogalerij van burgemeesters is
uiteindelijk uitgemond in een onderzoek en bespreking van 64 Zuid-West-Vlaamse
gemeenten tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Het grootste deel van de studie werd gewijd
aan mijn geboortedorp Wevelgem en de deelgemeenten Gullegem en Moorsele.
Maar ook vele andere gemeenten, zoals Aalbeke,
Bellegem, Bissegem, Kortrijk, Ledegem, Lauwe, Menen, Dadizele, … werden grondig uitgewerkt aan de hand van nooit
gepubliceerde documenten en af en toe met een persoonlijke toets of een link
naar personen die ik zelf heb gekend.
Wegens gebrek aan tijd en info is de beschrijving
van een aantal andere gemeenten dan eerder kort uitgevallen.
Vele documenten, afkomstig uit persoonlijke dossiers
en kranten van toen, zijn letterlijk overgenomen, met de fouten, de stijl en de
spelling die toen van toepassing was.
Zoals in elk boek is een woord van dank ook
hier van toepassing. Mijn uitdrukkelijke dank gaat naar Geert Lecompte, wiens
opzoekingen noodzakelijk waren voor het schrijven van dit boek.
Ik wens ook iedereen, o.a. de vele leden van
de heemkundige kringen, het personeel van de bibliotheek te Kortrijk en van de
rijksarchieven te bedanken voor de hulp en de soms spontaan aangebrachte info.
Tenslotte dank ik ook in het bijzonder mijn
echtgenote Christine op wiens steun en raad ik steeds kon rekenen.
Ik eindig met de persoon waarmee alles begon,
Michel Byttebier.
Was Michel Byttebier de “goede”
oorlogsburgemeester die het ambt aanvaardde in het belang van de gemeente? Op
wiens vraag werd hij de vervanger van Remi Wallays? Stelde hij zelf zijn
kandidatuur? Zag hij de kans schoon om de politieke leider van de gemeente te
worden zonder dat verkiezingen eraan te pas kwamen? Zag hij een toekomstige
grotere rol voor zich weggelegd in de nieuw geordende wereld?
Vele vragen blijven, ook andere vragen.
Hebben een aantal Wevelgemse ondernemers economisch gecollaboreerd? Hoe konden
ze buiten schot blijven na de oorlog?
Andere Wevelgemse ondernemers, die weigerden
met de Duitsers samen te werken, waren welstellend voor de oorlog maar arm
erna. Sommigen moesten tal van hun bezittingen verkopen om het hoofd boven
water te kunnen houden.
Economische collaboratie in Wevelgem … een
laatste taboe, een onderwerp voor een volgende studie?
Tenslotte
kunnen we ons afvragen waarom de foto van Michel Byttebier ontbreekt in de
fotogalerij van de Wevelgemse burgemeesters. In Anzegem, Deerlijk en Waregem
was er wel plaats voor een foto van de oorlogsburgemeester in het rijtje van de
burgemeesters.
Al
die jaren had het Wevelgemse gemeentebestuur goede contacten met de familie
Byttebier. Denken we maar aan de bedrijfsgebouwen Byttebier die de gemeente kon
aankopen en aan de vele recepties en maaltijden die door de gemeente in de
feestzaal Cortina in de Lauwestraat werden georganiseerd. In de gemeenteraad
werd echter nooit het voorstel geformuleerd om de foto toe te voegen, noch door
de meerderheid, noch door de oppositie. Is de tijd misschien ondertussen rijp
om het voorstel tot toevoeging alsnog te onderzoeken?
Arnold Seynnaeve
