Foute en vermeend foute Gullegemnaren tijdens de
oorlog
Hoewel de repressie in Gullegem blijkbaar niet leidde tot excessen was
de samenwerking met de bezetter er niet onbestaande, ons baserend op de
straffen die uitgesproken en gepubliceerd werden in het Belgisch Staatsblad. In
vele dossiers is de jonge leeftijd van de veroordeelden een opvallend feit.
Maurits Balcaen, geboren te Gullegem op 8 februari 1914 en er wonende
in de Pijplap 50, wordt op 12 januari 1946 bij beslissing van de Krijgsauditeur
te Kortrijk levenslang vervallen verklaard van de rechten bedoeld bij artikel
123sexies[1]
van het strafwetboek omdat hij beschermend lid SS was.
Bij beslissing van de rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk wordt hij
op 26 maart 1953 in al zijn rechten hersteld.
Bij beslissing van de krijgsauditeur bij de
krijgsraad te Kortrijk van 25 juni 1947 wordt Anna Bouckaert, geboren te Gullegem op 27
juni 1926 en er wonende in de Kwadestraat 69, levenslang vervallen verklaard
van de bij artikel 123sexies van het strafwetboek bedoelde rechten, uit
hoofde van beschermlid SS.
Noël Claerboudt, geboren te Bavikhove op 20 maart 1923 en wonende te
Gullegem in de Grote Ieperstraat 59, wordt op 22 december 1945 door de
Krijgsraad van Kortrijk veroordeeld tot zes maand gevangenisstraf, twee jaar
onder politietoezicht geplaatst en levenslang onzet van de in de vorige
paragraaf vermelde rechten omdat hij lid was van de Organisation
Todt.
Gustaaf Constant
Clinckemaillie, geboren te Oostnieuwkerke op 23 januari 1879, gehuwd met Maria
Parmentier en wonende te Gullegem in de Moorselestraat 38, wordt op 20
september 1944 aangehouden en geïnterneerd te Brugge.
De commissie van advies voor geïnterneerden
van Brugge noteert op 26 december 1944 dat de aanhouding werd gedaan door “W.B.”
en dat de vermoedelijke reden van de aanhouding “niet blijkt uit den bundel”.
Een dochter van Gustaaf, Maria
Clinckemaillie, een onderwijzeres te Moorsele, geboren te Gullegem op 12 maart 1918,
gehuwd met H. Kreutzer en in 1950 bij haar echtgenoot wonende in de Gerestraat
29 te Viersen-Rheinland, wordt bij vonnis van de rechtbank van eerste aanleg te
Kortrijk van 23 maart 1950 hersteld in al haar burgerlijke en politieke rechten
waarvan ze beroofd was uit reden van haar gedraging ten opzichte van de
vijand tijdens de bezetting en ten gevolge de beslissing van het
schoolcomité te Moorsele, in date 15 December 1944.
Gerard Couckuyt, geboren te Gullegem op 23 februari 1912 en er
wonende in de Pastorijweg 16, wordt op 15 juli 1946 bij beslissing van de
Krijgsauditeur bij de krijgsraad te Kortrijk levenslang vervallen verklaard van
de rechten bedoeld bij artikel 123sexies van het strafwetboek, wegens
lidmaatschap van de Organisation Todt.
Vader Georges-Arthur Debrabandere, geboren te Gullegem op 12
september 1902, en zijn oudste zoon Georges-Louis, geboren te Angleur op 10
mei 1927, beiden met adres te Kortrijk in de Simon Stevinstraat 92, verschijnen
op 30 juni 1945 voor de krijgsraad te Kortrijk.
Vader Georges-Arthur wordt veroordeeld tot
vijftien jaar buitengewone hechtenis en de militaire degradatie wegens
lidmaatschap van de Hilffeldgendarmerie, DeVlag en het V.N.V. terwijl zoon
Georges-Louis veroordeeld wordt tot acht jaar gewone hechtenis als lid van de
S.S.-wacht en van de N.S.K.K., beiden worden levenslang ontzet van de rechten
bedoeld bij artikel 123sexies van het strafwetboek.
In het Kortrijksch Handelsblad van 11 juli
1945 krijgt het proces, in de gekende stijl, de nodige aandacht in de rubriek
“Krijgsraad” onder de titel “Vader en zoon Debrabandere uit Kortrijk
onderscheidenlijk tot 15 en 8 jaar hechtenis veroordeeld”:
“Debrabandere
Georges-Arthur, geboren te Gullegem den 12 September 1902, woonachtig in de
Roterijstraat, te Kortrijk, was, bij het uitbreken van den oorlog, werkman bij
den stedelijken reinigheidsdienst. Door de wijze raadgevingen van den
toemaligen stadssekretaris Louis Desmet, de man die ontzaglijk veel kwaad op
alle gebied heeft berokkend aan de bevolking, liet hij zich op 1 Maart 1941
hulpfeldgendarm bombardeeren. Hij werd portier van het verzamellager der
Statiestraat, waar hij een viertal weken, de werkonwilligen, die daar in het
gebouw van het Roode Kruis waren ondergebracht, alvorens naar Duitschland
verbannen te worden, moest bewaken. Hij droeg alsdan het zwart uniform en
wapens en werd daarvoor 125 fr. per dag betaald om dezen bewakingsdienst uit te
oefenen. Hij was tevens lid van de Vlag en stond als een hevige Duitschgezinde
bij de bevolking aangeschreven. Ook zou hij den genaamden Rysman, uit Kortrijk,
verklikt hebben aan den vijand. In 1942 verzamelde hij, met zijn
gezinsvergoedingen het mooie sommetje van 37.618 fr. Hij is tevens vader van 10
kinderen.
Getuige Delaere,
politieagent, weet te verklaren, dat betichte tijdens de bezetting in de
straten van stad marcheerde, onder bevel van Duitsche feldgendarmen, met een
band aan den arm, waarop in zwarte letters gedrukt stond: “Hilffeldgendarm”.
Getuige Arthur Degryse heeft
hem zelfs nog den raad gegeven, niet tot de feldgendarmerie toe te treden.
Betichte werd misleid door stadssekretaris Louis Desmet, was een groot
babbelaar, doch stelde zich niet brutaal aan in de Statiestraat. Getuigen Duprez
en Herman hebben hem nog gezien in zwart uniform, terwijl politie-opziener
Rysman zegt, dat beklaagde zijn zoon verklikt heeft.
Het Openbaar Ministerie
schandvlekt de handelwijze van betichte, die om wat Judasgeld in de
Statiestraat de bewaking onzer jongens uitoefende, die daar werden
samengebracht alvorens hun lijdensweg te beginnen en vordert een straf van 20
jaar.
Debrabandere Georges-Louis
is de oudste van 10 kinderen … In 1940-41 ging hij bij de boeren om eten te
bedelen voor zijn broeders en zusters. Van 1941 tot 1943 gaat hij vrijwillig
naar Frankrijk voor de Weermacht werken. Op 3 Maart 1943 volgt hij de lessen
aan de autoschool te Schaarbeek en van daar trekt hij als lid van de NSKK
opnieuw naar Frankrijk, waar hij door de bombardementen werd gekwetst en van
het eene hospitaal in het andere terecht komt. Bij de NSKK verdient hij een
maandloon van 2100 frank. Teruggekeerd in België wil hij zich laten inlijven
bij de SS.-wacht te St-Truiden, doch gezien zijn jeugdigen ouderdom wordt hij
er geweigerd. Hij blijft er om dienst te doen in de keuken, zoo verklaart hij,
en draagt het feldgrau-uniform. Deze jongen stelde zich zeer brutaal aan
tegenover de bevolking en bij de begrafenis van Jan Acke, in 1942, vond hij er
zijn genoegen in de hoeden en klakken van de toeschouwers af te slaan.
De Voorzitter toont hem de
foto, waarop hij als Germaansche SS voorkomt, maar beklaagde bekent zijn eigen
niet meer en op de vraag van den Voorzitter, of hij dien persoon kent, weet hij
niet wie die is (algemeen gelach in de zaal).
Getuige Albert Saelens,
postbode, komt verklaren, dat hij nog door den jongen Debrabandere op den dag der
begrafenis van Jan Acke, twee zware vuistslagen heeft opgeloopen, zoodat hij
drie dagen lang niet kon eten, omdat hij zijn kepi niet wilde afdoen.
Het Openbaar Ministerie
wijst er op, dat vader en zoon samen een jaarlijksch inkomen hadden van 62,000
fr. een zeer brutaal persoon was en vordert eveneens een straf van 20 jaar.
Mr. Mandeville, uit Brugge,
wijst er op, dat hij de verdediging van deze menschen, uit medelijden opneemt.
Vader Debrabandere heeft tien kinderen. Alles heeft hij gedaan uit nood, want
eertijds verdiende hij een karig loon. Bij den duivel Louis Desmet, den
toenmaligen stadssekretaris is hij te rade gegaan, die hem aangeraden heeft bij
de hulpfeldgendarmerie te gaan. Dit ambt heeft hij slechts een korte tijdspanne
uitgeoefend.
Wat de zoon betreft, deze
was in het begin van den oorlog verplicht van te gaan schooien door zijn
ouders. Dit bracht hem niet genoeg op. Op aanraden van den stadssekretaris is
hij naar Frankrijk gaan werken, slechts gedurende enkele maanden. Pleiter
vraagt aan den Krijgsauditeur medelijden te hebben met deze menschen
(Debrabandere, vader, weent.)
Debrabandere Georges-Arthur,
(vader) werd veroordeeld tot 15 jaar buitengewone hechtenis en diens zoon tot 8
jaar gewone hechtenis en levenslang verlies hunner burgerrechten.”
Bij besluit van 8 maart 1947 wordt de straf van vader Debrabandere
herleid tot 10 jaar gewone hechtenis en op 2 maart 1948 komt hij voorwaardelijk
vrij.
 |
| Milicien Debrabandere Georges |
 |
| Gabrielle Verbeke, echtgenote Georges Debrabandere met 9 van haar 10 kinderen. |
De zwaarst gestrafte Gullegemnaar is misschien wel Albert Dejonghe,
geboren te Gullegem op 9 september 1917, er wonende in de Pijplap en ongehuwd
op het ogenblik van de feiten.
Albert Dejonghe wordt op 2 maart 1946 door de Krijgsraad van Kortrijk
veroordeeld tot levenslange hechtenis met onmiddellijke aanhouding.
Na beroep wordt de straf door het Krijgshof te Gent op 27 juni 1946
herleid tot 15 jaar buitengewone hechtenis, nog later tot 12 jaar gewone
hechtenis.
 |
| Albert Dejonghe |
In zijn dossier laat de Substituut-Krijgsauditeur van Kortrijk op 14 mei
1946 het volgende noteren:
“Dejonghe Albert was soldaat
bij het Belgisch leger bij het 4de Linieregiment en deed de
veldtocht van mei 1940 mede en werd krijgsgevangen genomen. Kwam terug in
januari 1941. Werkte daarna voor de firma Byttebier te Harelbeke in dienst van
den O.T. In april 1941 meldt hij zich voor de Waffen-SS te Hazebrouck. Na twee
maanden opleiding te Hamburg ging hij naar Radum. Vervolgens naar Debitska en
Arijs. Werd in het Vlaamsch Legioen, 4de kompagnie ingedeeld. Op 8
januari 1942 wordt hij voor de eerste maal in den strijd gezet op het
Wolchowfront. Dan rust hij tot augustus na vijf maanden front. Wordt dan op
Leningradfront ingezet, wordt er gekwetst en in een hospitaal ondergebracht te
Mitau in Letland. Genezen vervoegt hij de Erzatskompagnie te Gratz in mei 1943.
Bevindt zich te Breslau op 28 juni 1943 vanwaar hij in verlof komt naar België.
Keert terug naar Breslau en in oktober naar Milowich. Wordt ingedeeld in de
Sturmbrigade Langemark; einde december 1943 naar Jitomir en op het front tot
maart 1944. Verblijft verder nog te Knowitch en Krakau waar hij een leergang
volgt van pionnier. Komt in verlof naar België in augustus 1944. In september
1944 terug over Holland naar Knowitch, Soltau, Pikowich. Krijgt verder
opleiding als pionnier tot februari 1945. Vertrekt dan naar Scheesel in een reservekompagnie
doch komt niet meer in den strijd. Werd tot Onder-Officier bevorderd. Legde den
eed van trouw aan den Führer af te Hamburg. Was geen politieker. Deed niet aan
verklikking en trok de wacht niet op in concentratiekampen.”
Hij wordt geïnterneerd op verschillende plaatsen: Kortrijk, Sint-Kruis,
Leopoldsburg, het penitentiair mijncentrum te Winterslag en het penitentiair
landbouwcentrum te Ruiselede.
Met zijn brief van 2 juli 1948 pleit burgemeester Marcel Ponseele voor
zijn voorwaardelijke invrijheidstelling. Zoals velen vindt hij dat de
uitgesproken straf niet in verhouding staat tot gelijkaardige gevallen die
later gevonnist werden.
Het toezichthoudend personeel van de strafinrichtingen noteert het
volgende over Albert Dejonghe:
“Presteert goed als
schrijnwerker. Gedrag en werk zijn voorbeeldig. Hij is ijverig, werkzaam en
maakt zich verdienstelijk. Beleefde jongen, goed karakter. Verdient
belangstelling. Politiek kent hij niet. Is geen gevaar voor de toekomst.
Ongehuwd, zal terugkeren bij zijne ouders te Gullegem. Zal werk vinden op de
gemeente mits medewerking van de heer burgemeester (23 juli 1948).”
“Spruit uit een gezin van 7
kinderen (hij is de derde oudste) waarvan hij alleen aangehouden is.
Verstandelijk is hij weinig onderlegd en zijn opvoeding werd thuis wat
verwaarloosd. Van politiek heeft hij geen verstand. Van natuur is hij onrustig
en snel oplopend maar allicht meent hij het niet. Goed aangepakt laat hij zich
gewillig leiden. Hij is een waar slachtoffer der propaganda. De hoge lonen
staken zijn ogen uit (27 september 1948).”
Albert Dejonghe komt voorwaardelijk vrij op 9 september 1949. Enkele
weken voor zijn vrijlating attesteert Raphaël Byttebier[3] dat
hij Albert Dejonghe in zijn firma kan tewerkstellen bij mogelijke
invrijheidsstelling.
Paul Delbaere, geboren te Tielt op 22 februari 1926 en wonende in
de Pijplap 72 te Gullegem, wordt op 28 juni 1946 door de Krijgsraad van
Mechelen veroordeeld tot vier maanden gevangenisstraf, twee jaar
politietoezicht en levenslang verlies van de rechten “123sexies”.
Zijn genadedossier vermeldt op 8 oktober 1946:
“Veroordeelde was lid van DeVlag vanaf juli 1942 en
ploegleider der N.S.J.V. Uit hoofde dezer feiten werd betrokkene op 25
september 1944 geïnterneerd tot 2 februari 1945 en veroordeeld op 28 juni 1946
tot de straf op voorzijde vermeld.
Het is billijk dat bij genademaatregel, de periode
gedurende dewelke hij geïnterneerd is geweest, gaande van 25 september 1944 tot
2 februari 1945, hetzij 131 dagen zou afgetrokken worden van de
vrijheidsberoovingsstraf waartoe hij veroordeeld werd.
Maar aangezien betrokkene slechts 120 dagen uit te
boeten heeft, betaamt het de geheele straf kwijt te schelden.”
Michel Deneir, geboren te Staden op 19 mei 1927 en wonende in de
Bankstraat 47 te Gullegem, wordt op 4 juni 1946 door de Krijgsraad te Kortrijk
veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf en levenslange ontzetting van de
rechten “123sexies”.
De feiten worden op 11 juli 1946 uiteengezet in zijn genadedossier:
“Tijdens de bezetting werkt hij eerst in een weverij,
dan aan de kust, en later in de firma De Coene te Kortrijk. In maart 44 liet
hij zich inlijven in de Vlaamsche Wacht. Hij kreeg opleiding tot september 44,
en vervoegde de Duitschers in hun aftocht. In oktober 1944 werd hij te Breslau
ingeschakeld in de S.S. Langemarck. Rond 25 februari 1945 werd hij te Stargard
ingezet. Op 2 maart 45 werd hij gekwetst. Op 10 mei werd hij krijgsgevangen genomen.
Beweert geen eed van getrouwheid te hebben afgelegd, en is niet geteekend met
den bloedgroep. Wanneer hij bij de Vlaamsche Wacht was heeft hij moeilijkheden
berokkend aan zijn oom Achiel Neels, met wien hij in ruzie was.”
Hubert Depuydt, geboren te Rekkem op 21 december 1910 en gehuisvest in
de Poststraat 33 te Gullegem, wordt op 27 april 1946 door de Krijgsraad van
Kortrijk veroordeeld tot twee jaar gevangenissstraf met de eraan verbonden
levenslange ontzetting van de rechten “123sexies” wegens vijandelijke politiek
en verklikking. Dit vonnis wordt op 26 september 1946 door het Krijgshof te
Gent hervormd tot vijf jaar gewone hechtenis.
Bij vonnis van de rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk van 18
september 1952 wordt hij hersteld in bepaalde rechten waarvan hij beroofd werd.
Michel D’haene, geboren te Gullegem op 9 februari 1913 en er wonende
in de Daalstraat 22, wordt op 22 juni 1945 door de Krijgsraad te Kortrijk
veroordeeld tot één jaar gevangenisstraf en de militaire degradatie.
De feiten die aanleiding gaven tot de veroordeling worden in het verslag
van de Substituut-Krijgsauditeur te Kortrijk van 18 juli 1945 als volgt
vermeld:
“Vanaf september 1940 gedurende vijf maanden werkte
hij in Frankrijk op een vliegveld. Keert naar huis terug en gaat naar
Duitschland werken. Komt in verlof en gaat dan vijf maanden naar Vlissingen
werken.
Op 20 november 1942 uit vrees naar Duitschland
gezonden te worden en gezien de voordeelen er aan verbonden laat hij zich
inlijven bij de O.T. en teekent een verbintenis voor zes maanden. Te Brussel
ontvangt hij het uniform. Dan vertrekt hij naar Berlijn en van daar naar
Rusland. Werkt te Krasnodar aan het herstellen van bruggen, te Dnje-popetrowsk
en te Cherson. Komt in verlof en keert niet meer terug. Wordt begin oktober
1943 door de Feldgendarmen aangehouden en naar Duitschland gevoerd. Herneemt
zijn werk te Cherson, werkt in Rusland en Polen tot juni 1944, datum waarop hij
opnieuw in Duitschland aanlandt. Werkt te Neuss, Mundelheim en Hordingen aan
bruggen en wegen. Ontvlucht op 1 maart 1945 en keert naar België terug.
De Krijgsraad toonde zich mild tegenover verdachte,
gezien zijn gezinstoestand en het goed verleden van verdachte.”
Michel D’haene wordt in vrijheid gesteld op 7 juli 1946.
Bij beslissing van de krijgsauditeur bij de krijgsraad te Kortrijk van
26 december 1945 wordt Noël Hamers, geboren te Gullegem op 29 december
1914 en er wonende eerst in de Grote Ieperstraat 22, later in de Ieperstraat
183, levenslang geheel vervallen verklaard van de rechten bedoeld bij artikel
123sexies van het strafwetboek wegens lidmaatschap van het V.N.V.
Aanvankelijk wordt die beslissing niet betwist door de rechtbank van
eerste aanleg te Kortrijk op 23 mei 1946 maar wel op 3 maart 1949, wanneer Hamers
hersteld wordt in bepaalde rechten waarvan hij beroofd werd.
Omer Holvoet, geboren te Gullegem op 17 juli 1912, er wonende in de Kortrijkstraat 20a
en gehuwd met Dina Vancompernolle, wordt geïnterneerd van 20 september 1944 tot
28 februari 1945 en op 7 mei 1946 door de Krijgsraad te Kortrijk veroordeeld
tot vijf maanden gevangenisstraf, vijf jaar politietoezicht en levenslange
ontzetting van de rechten “123sexies” om, als militair van de klas 1932, lid
geweest te zijn van het V.N.V. en de Vlaamsche Fabriekswacht.
Bij beslissing van de krijgsauditeur bij de krijgsraad te Kortrijk van
11 februari 1946 wordt Irma Lenez, geboren te Gullegem op 29 november
1920 en er wonende in de Bergelenstraat 45, levenslang vervallen verklaard van
de rechten bedoeld bij artikel 123sexies van het strafwetboek wegens
lidmaatschap van het D.R.K.
Antoon Mouton, geboren te Kortrijk op 10 maart 1921 en wonende in
de Poststraat 23a te Gullegem, wordt op 9 februari 1945 door de Krijgsraad te
Kortrijk veroordeeld tot tien jaar gewone hechtenis en levenslang verlies van
de rechten “123sexies” wegens lidmaatschap van de fabriekswacht.
Het Kortrijksch Handelsblad van 14 februari 1945 doet verslag van
zijn proces:
“Zitting van 9 Februari 1945.
Te 9 uur stipt doet de Krijgsraad zijn intrede.
Voorzitter Heer Guillemyn, Openbaar Ministerie Heer De Saegher.
De zitting wordt aangevangen met de gebruikelijke
uitstellen.
De eerste opgeroepen zaak is deze van Mouton Antoon,
geboren te Kortrijk, den 10 Maart 1921, wever van beroep, wonende Poststraat te
Gullegem.
Na de oorlogsgebeurtenissen van Mei 1940, ging
betichte werken tot ’41 op het vliegplein te Wevelgem voor zekere Demeyere. In ’42
ging hij zich persoonlijk en uit eigen beweging aanbieden op de Werbestelle te
Kortrijk om werk te krijgen. Daar kreeg hij ten antwoord dat hij geen werk kon
krijgen daar hij arbeidsplichtig was en naar Frankrijk of Duitschland moest
gaan werken. Veertien dagen nadien werd hij door de feldgendarmerie aangehouden
en naar Frankrijk gevoerd, waar hij in enkele steden o.a. te La Rochelle voor
de Duitsche Wehrmacht moest werken. Ook werd hij op het eiland Guernesey
geplaatst. Na 9 maanden verblijf, deed hij aan werkstaking en werd diensvolgens
door de Duitschers opnieuw in den “bak” gedraaid. Dan wordt hij door den
luitenant voor de keus gesteld, zich bij de Fabriekswacht te laten inlijven of
in een Russisch kamp gestoken. Hij koos dus tusschen twee het minste kwaad en
nam dienst bij de Fabriekswacht, ging naar Vilvoorde waar hij in een uniform
werd gestoken, deed de wacht op het vliegplein te Wevelgem, weigerde den eed
van trouw aan Hitler af te leggen en nam ontslag op 20 Oogst ’44. Deed nooit
aan propaganda.
Mr. Tahon uit Kortrijk, verklaart dat het hier in
dergelijke gevallen in de pers en bij de bevolking een soort medegevoelen doet
ontstaan. Pleiter schetst de toestand van verwarring die tijdens den oorlog bij
onze menschen heeft bestaan; hij haalt verder nog eens het voorb. aan van
Brugge, waar door een toenmalige schepen op de muren van de stad, een affiche
werd uitgeplakt meldende dat de Fabriekswacht een Belgisch organisme was. Het
is niet de kleine werkman die moet gestraft worden, want deze zou zoowel voor
den Engelschman als voor den Duitscher werken. Noodgedwongen werd hij verplicht
in de Fabriekswacht te gaan.
Pleiter vraagt verzachtende omstandigheden in naam
zijner vrouw, kind, zuster en oude moeder.
Betichte weent luidop gedurende gansch het pleidooi
van zijn advokaat.
Verwezen tot 10 j. gewone hechtenis.”
Jozef
Ockier, geboren te
Kortrijk op 19 september 1900 en wonende te Gullegem in de Ieperstraat 85, handelaar
in oliën, wordt op 13 februari 1946 door de Krijgsraad te Kortrijk en in beroep
op 29 mei 1946 door het Krijgshof te Gent veroordeeld tot acht jaar gewone
hechtenis, de militaire degradatie en levenslange ontzetting van de rechten
“123sexies”. Hij was Zivilkraftfahrer bij de N.S.K.K., gewestsecretaris van het
V.N.V. van Wevelgem, lid van D.M.Z.B. en geabonneerd op de S.S. Man. Hij bood
hulp aan de vijand als bediende van de Werbestelle en was lid van de
Zivilfahndungsdienst.
Jozef Ockier, beroepsvrijwilliger in 1919.
Omer Phyfferoen, geboren te Kortrijk op 20 november 1927 en er
wonende in de Kwadestraat 115 te Gullegem, wordt op zeer jonge leeftijd
veroordeeld tot vijf jaar gewone hechtenis. In het verslag van het openbaar
ministerie worden, naar aanleiding van zijn genadeverzoek, op 26 april 1947 de
feiten uiteengezet die tot die veroordeling hebben geleid:
“Den 22 mei 1944 werd veroordeelde lid van de
Vlaamsche Wacht. Tot september 1944 verbleef hij te Gent in de
opleidingskompagnie van de Vlaamsche Wacht. Hij bekent in de mogelijkheid te zijn
geweest in België te blijven, doch verkoos naar Duitschland mede te vluchten.
Bij de Vlaamsche Wacht legde hij de eed van getrouwheid aan de Führer af. Hij
kreeg dan een feldgrau uniform.
In oktober 1944 werd hij naar Breslau overgeplaatst
bij de S.S. Langemarck. Hij werd er ook militair opgeleid. Begin april 1945
vertrok hij met de S.S. division “Langemarck” naar het Oderfront en werd er
tegen de Russen ingezet, dit in de omgeving van Stettin. Begin mei 1945 werd
hij te Schwerin door de Amerikaanse legers gevangen genomen.
Veroordeelde vraagt kwijtschelding of vermindering der
opgelopen straf. Zijn onervarenheid en jeugdigen ouderdom worden inzonderheid
ingeroepen.
Gelet op de aangehaalde beweegredenen en op de huidige
rechtspraak die in identieke of soortgelijke gevallen milder is dan vroeger
stellen wij voor de uitgesproken straf te verminderen op vier jaar gevang.
Bovendien stellen wij ambtshalve voor kwijtschelding
te verlenen van 163 dagen wegens internering van 8.5.45 tot 18.10.46.”
Op 23 december 1946 richt vader Achiel Phyfferoen een brief aan Prins
Karel en houdt een pleidooi voor zijn zoon Omer:
“Excellentie,
Ik ondergetekende, Phyfferoen Achiel, geboren te Heule
op 8 Januari 1898 en wonende te Gullegem, Kwadestraat, 115, ben zoo vrij Ued. mijn
nood te klagen en Ued. het droevig geval van mijn zoon voor te leggen.
Mijn zoon Phyfferoen Omer, geboren te Kortrijk op
30/11/1927, trad in mei 1944 toe tot de Vlaamsche Wacht.
Jong en onervaren, zonder persoonlijk inzicht in de
zaak, werd hij hiertoe aangezet en medegesleept door makkers bij wie hij was
tewerkgesteld, dit niettegenstaande het heftig verzet van mijne echtgenoote,
ikzelf op dit oogenblik afwezig zijnde.
Wegens dit feit werd hij door den Krijgsraad te
Kortrijk, bij vonnis dd. 6 maart 1946, veroordeeld tot vijf jaar gewone
hechtenis, vonnis hetwelk in beroep werd bevestigd door het Krijgshof te Gent
op 27 juni 1946.
Gezien zijn zeer jeugdigen leeftijd op het oogenblik
van zijne toetreding (nog geen zeventien jaar) ben ik zoo vrij van Uwe Hooge
Welwillendheid, genade voor mijn zoon af te smeken.
Een gunstig gevolg tegemoetziende, bied ik Ued.
Excellentie, de verzekering mijner onderdanige en eerbiedige gevoelens.”
Omer Phyfferoen komt op 12 december 1947 voorwaardelijk vrij onder voogdij.
André-Karel Puype, bediende, geboren te Loppem op 6 mei 1910, wonende
en gehuisvest te Gullegem, Bankstraat 41, wordt op 3 juli 1947 door de
krijgsraad te Brugge, zetel Ieper veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf en
levenslange ontzetting van de rechten bedoeld bij artikel 123sexies van het
strafwetboek wegens vijandelijke propaganda en lid N.S.K.K.
Bij vonnis van de rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk van 30 maart
1950 wordt André Puype gedeeltelijk hersteld in de rechten waarvan hij beroofd
werd.
Julianus “Julien” Theys, handelaar, geboren te Gullegem op 29 juni 1882, er
wonende in de Rozenstraat 24 en gehuwd met Marie Louise Vanoverberghe, wordt op
19 oktober 1945 door de Krijgsraad te Kortrijk veroordeeld tot drie jaar
gevangenisstraf en levenslange ontzetting van de rechten “123sexies”.
In zijn dossier worden de feiten opgesomd die tot de veroordeling hebben
geleid:
“Belanghebbende was voor den oorlog lid van het
Verdinaso. Bij de versmelting tijdens de bezetting is hij overgegaan naar het
V.N.V. In de loop van 1943 werd hem gevraagd of hij dienstdoende
afdeelingsleider wilde worden. Hij zegt geweigerd te hebben. Niettegenstaande
dit staat hij op de lijsten van het V.N.V. als afdeelingsleider vermeld.
Verdachte beweert nooit geen vergaderingen georganiseerd te hebben. Hij bekent
nochtans in den loop van 1943 uitnoodigingen gestuurd te hebben naar 90
personen der gemeente waarbij hij vroeg den dienst bij te wonen voor SS Van
Compernolle die op het Oostfront gesneuveld was. Verschillende personen leggen
hem ten laste dat hij propaganda gemaakt heeft voor de fabriekswacht maar hij
loochent deze feiten. Hij verklaart dat hij maar één vergadering van het V.N.V.
heeft bijgewoond. Aannemende verzachtende omstandigheden spruitende uit zijn
vorig goed gedrag heeft de Krijgsraad hem veroordeeld tot eene gevangenisstraf
van drie jaar.”
Julien Theys komt voorwaardelijk vrij op 29 juli 1947 en bij vonnis van
de rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk van 24 november 1949 wordt hij
gedeeltelijk hersteld in de rechten waarvan hij beroofd werd.
Paul-Amand Theys, student, geboren te Gullegem op 31 december 1921 en
er wonende in de Rozenstraat 21, wordt bij verstek op 20 november 1946 door de
Krijgsraad te Kortrijk veroordeeld tot vijftien jaar buitengewone hechtenis en
levenslange ontzetting van de rechten “123sexies” uit hoofde van de wapens te
hebben opgenomen tegen België als lid van de Waffen S.S.
De gevangenisstraf wordt tot twee jaar herleid bij vonnis van de krijgsraad
van Brugge op 30 april 1948, bekrachtigd bij arrest van het Krijgshof van Gent
op 16 juni 1948.
Bij vonnis van de rechtbank van eerste aanleg van Kortrijk van 24
februari 1949 wordt Paul-Amand Theys gedeeltelijk hersteld in de rechten
waarvan hij beroofd werd.
Bij
beslissing van de krijgsauditeur bij de krijgsraad te Liège van 21 maart 1947
wordt Gerard Toebaert, haarkapper, geboren te Gullegem op 8 september
1925 en er wonende in de Pastorijweg, beroofd van de rechten bedoeld bij
artikel 123sexies van het strafwetboek wegens lidmaatschap bij de O.T.,
Schutzkommando.
Gerard Toebaert,
als beroepsvrijwilliger bij het Belgisch leger.
Albert Van Biervliet, vlaswerker, geboren te Gullegem op 27 december 1909
en er wonende Schoonwater 25, wordt op 19 december 1945 door de Krijgsraad te
Kortrijk veroordeeld tot een gevangenisstraf van één jaar en wordt levenslang
onzet van de rechten “123sexies”.
Het Kortrijksch Handelsblad doet in de editie van 30 januari 1946
verslag van zijn proces voor de krijgsraad:
“Van Biervliet Albert, geboren te Gullegem, den 27
December 1909, vlaswerker, Schoonwaterstraat, 25 te Gullegem, ging in 1941
eerst voor drie maanden naar Duitschland werken, werkte nadien, tot in 1942 bij
de firma “Sokol” te Wevelgem, liet zich in Juli ’41 te Vilvoorde inlijven bij
de Fabriekswacht, deed dienst te Wevelgem en te Poperinge, en werd in Juli 1943
ontslagen.
Getuige Terryn komt verklaren dat hij door verdachte
meermalen verwittigd werd als de feldgendarmen op ronde waren.
De getuigen Soubry Henri, Decroubel Jacques,
vlaswerker, en Degrendel Gustaaf hebben betichte nog gezien in uniform en met
wapens.
Meester Demeyere betoogt dat zijn kliënt uit nood gehandeld
heeft, daar er in de vlasnijverheid in 1940 bijna geen werk meer was. Gedurende
den oorlog heeft hij ondergedokenen geholpen; is gehuwd en vader van ménage met
drie kinderen van 8, 7 en 1 jaar. Vrouw en kinderen verkeeren in grooten nood.
Veroordeeld tot een jaar gevang en levenslange
ontzegging van alle rechten.”
De Substituut-Krijgsauditeur laat op 21 februari 1946 de volgende daden
noteren die aanleiding hebben gegeven tot zijn veroordeling:
“In 1941 ging hij gedurende drie maanden naar
Duitschland werken om daarna tot juli 1942 bij de firma SOCHOLT te Wevelgem te
werken. In juli 1942 trad hij in de Fabriekswacht te Vilvoorde en deed gewapend
dienst te Wevelgem en Poperinge. Hij beweert in juli 1945 ontslagen te zijn
geweest. Hij werd in mei 1945 toen hij van Duitschland terug kwam
geïnterneerd.”
Albert Van Biervliet komt vrij op 12 mei 1946.
André Van Biervliet, geboren te Gullegem op 26 juli 1920 en er wonende
Schoonwater 25, wordt op 16 november 1945 door de Krijgsraad te Kortrijk
veroordeeld tot een gevangenisstraf van twee jaar en levenslange ontzetting van
de rechten “123sexies” om de redenen vermeld in het verslag opgemaakt op 10
augustus 1946 door de Substituut-Krijgsauditeur:
“Verdachte verklaart geen militaire dienst gedaan te
hebben. Was bij het uitbreken van den oorlog vlaswerker te Gullegem, was dan
enkelen tijd zonder werk en werkte dan Mei 1942 in het vlas. Gaat op
inlichtingen uit bij den afdeelingsleider van het VNV te Gullegem om tot de VL.
Wacht (Fabriekswacht) toe te treden. Begint zijn dienst op 14 mei 1942 te
Wevelgem na vooraf te Vilvoorde een verbintenis te hebben onderteekend. Doet te
Wevelgem op het vliegplein gedurende acht maanden dienst en trekt er de wacht
op in uniform en gewapend met een geweer. Bij een verplaatsing naar Frankrijk
weigert hij en dient ontslag in, hetgeen hij echter niet bekomt; waarop hij
naar huis terugkeert en zich verder bezig houdt met smokkel. Wordt aangehouden
door de Feldgendarmerie begin 1944 en door het Duitsch Krijgsgerecht
veroordeeld tot twee jaar tuchthuis, verblijft tot maart 1945 in de gevangenis
te Diez. Bekent lidmaatschap van het VNV gedurende diensttijd bij de Vlaamsche
Fabriekswacht. Ontkent aan den optocht te Gullegem te hebben deelgenomen in
uniform en drager van een geweer. Ontkent verder een zekeren Vanhoutte aan de
Duitschers te hebben overgedragen en de Feldgendarmerie vergezeld te hebben
toen deze Vanhoutte ging ophalen. Geeft wel toe eens woorden gehad te hebben
met Vanhoutte in de ravitailleringsdienst om reden dat deze weigerde de zegels
van verdachte aan diens schoonzuster af te geven; wel hebben ze mekaar een
wederzijdschen slag toegebracht en moet zulks gebeurd zijn einde 1943.”
Het Kortrijksch Handelsblad van 23 november 1945 doet verslag van
zijn proces voor de krijgsraad:
“Vanbiervliet André, geboren te Gullegem, den 26 Juli
1920, vlaswerker, wonende te Gullegem, was bij het begin der bezetting werkloos,
werkte vervolgens tot Mei 1942 in het vlas, tot hij door toedoen van den
afdeelingsleider van het VNV van Gullegem aangezet werd zich te laten inlijven
in de Vlaamsche Fabriekswacht, hetgeen hij dan ook deed, ging op 14 Mei 1942
werken op het vliegplein van Wevelgem, trok dan naar Vilvoorde waar hij
gedurende acht maanden, met uniform en gewapend met een geweer de wacht optrok.
Toen men hem naar Frankrijk ging sturen, weigerde hij te vertrekken en diende
zijn ontslag in. Hij begaf zich vervolgens aan den smokkelhandel tot hij in
1944 door de feldgendarmen werd aangehouden en wegens deze feiten door het
Duitsche gerecht tot 1 jaar tuchthuis werd veroordeeld en naar Duitschland werd
getransporteerd. Betichte ontkent deel genomen te hebben aan den optocht te
Gullegem.
Getuigen Sillis Robert en Decoene Jacques hebben hem
nog gezien in uniform. Getuige Vanhoutteghem werd door beklaagde nog hevig
geslagen in het aangezicht en door Vanbiervliet in den bak gedraaid.
Mter Halsberghe, ambtshalve aangesteld, legt den
nadruk op het feit dat zijn moeder een weduwe is en wegens de vlaskrisis deze
moest onderhouden en zich aldus noodgedwongen zag bij de Fabriekswacht te gaan
om wat geld te verdienen.
Veroordeeld tot twee jaar gevang en levenslang verlies
van alle rechten.”
Georges Vancompernolle, hovenier, geboren te Gullegem op 26 juni 1900 en er
wonende in de Kortrijkstraat 65, wordt op 12 december 1945 door de Krijgsraad
te Kortrijk veroordeeld tot één jaar gevangenisstraf en verlies van de
“123sexies”-rechten, om volgende redenen, volgens het verslag van 27 februari
1946 van de Substituut-Krijgsauditeur te Kortrijk:
“Verdachte verklaart militairen dienst gedaan te
hebben. Einde april 1942 treedt hij de Vlaamsche Fabriekswacht toe gezien
zijnen zwaren gezinslast, bestaande uit vrouw en acht kinderen. Hij teekende
eene verbintenis te Vilvoorde en begon zijn dienst op 5 mei 1942 te Wevelgem op
het vliegplein. Vandaar ging het naar Moorsele. Was dan in uniform en gewapend
met een geweer. Deed te Moorsele dienst tot augustus 1944. Na twee maanden diensttijd
werd hij ingedeeld in de wachtbrigade en werd zoodoende automatisch ingelijfd
in D.M.Z.B. Einde augustus 44 wordt hij overgeplaatst naar Chêvres en na er
vier dagen te zijn verbleven wordt hij vervoerd naar Lipstadt in Duitschland.
Vooraleer daar aangekomen te zijn werd hij verplicht zich te laten inlijven bij
de infanterie der Wehrmacht, waarop hij weigerde en ontvluchtte. Ging
vervolgens in de omstreken van Leipzig werken tot en met zijne bevrijding door
de Amerikanen in april 1945. Ontkent den eed van trouw aan den Führer te hebben
afgelegd. Was bevorderd tot brigadier en was lid van het V.N.V. van 1931 tot
1938, werd automatisch opnieuw lid van het V.N.V. in 1942. Ontkent
vergaderingen van het V.N.V. of D.M.Z.B. te hebben bijgewoond en ook het uniform
der laatst genoemde formatie te hebben gedragen. Trad tot de Fabriekswacht toe
uit nood en daar men hem zegde veel geld te verdienen.”
Hij wordt in vrijheid gesteld op 19 mei 1946 en gedeeltelijk in zijn
rechten hersteld op 12 oktober 1950 ingevolge een vonnis van de rechtbank van
eerste aanleg te Kortrijk.
Georges
“Joris” Vancompernolle, weduwnaar van Angele Nuytten en echtgenoot van
Marguerite Vroman overlijdt op 4 november 1979 te Roeselare. Een fragmentje uit
zijn bidprentje:
“… trouw aan zijn volk, waarvoor hij geleden en
gestreden heeft en grootmoedig het offer van zijn oudste heeft gebracht …”
Zijn oudste … Gilbert Vancompernolle, geboren te Gullegem op 20 augustus
1925 en wonende op hetzelfde adres zoals vader Georges, in de Kortrijkstraat 65
te Gullegem sterft aan het Oostfront in Oost-Pruisen op 5 augustus 1943.
Ernest Vandeghinste, wever, geboren te Gullegem op 24 juni 1923 en er
wonende in de Molenweg 15, wordt op 12 maart 1946 door de Krijgsraad te
Kortrijk veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf met de eraan verbonden
levenslange ontzetting van de “123sexies-rechten” wegens vijandelijke
propaganda en lidmaatschap SS Langemarck.
De burgerlijke kamer der rechtbank van eerste aanleg van Kortrijk
herstelt hem op 27 april 1950 gedeeltelijk in zijn rechten.
Juliaan “Julien” Vanhooren, geboren te Middelkerke op 21 juni 1911 en wonende te
Gullegem in de Rozenstraat 16, wordt op 1 juni 1946 door de Krijgsraad te
Kortrijk veroordeeld tot tien jaar gewone hechtenis en levenslang ontzet van de
“123sexies-rechten”.
Het verslag van de Krijgsauditeur te Kortrijk vermeldt op 24 maart 1947
in zijn genadedossier het volgende:
“Vanhooren Juliaan deed nog geen militairen dienst.
Vertrok in augustus 1943 als vrijwillige arbeider naar Duitschland. Meldde zich
aldaar te Leipzich bij de Germaansche S.S. zulks omstreeks 1943. Droeg het
zwart uniform en woonde de vergaderingen bij. Was aanwezig op de
propagandameeting van Degrelle te Leipzig. Zelfden dag meldde hij zich voor de
Waffen S.S. Langemarck. Begon zijn dienst te Sennheim en genoot aldaar
militaire opleiding, legde aldaar den eed van trouw aan den Führer af. Bij het
Von Rundstedt-offensief werd hij naar het Westen overgebracht, verdachte
beweert niet ingezet te zijn daar hij kort hierop zijn kompagnie moest
vervoegen op het Oostfront in de omgeving van Stettin. Werd op 2 mei 1945
krijgsgevangen genomen door de Amerikanen.”
Julien Vanhooren komt op 14 augustus 1950 voorwaardelijk vrij onder
voogdij.
Joseph Vanhoutte, melkverkoper, geboren te Gullegem op 19 augustus
1903 en er wonende in de Kortrijkstraat 30, wordt op 12 januari 1946 door de
Krijgsraad te Kortrijk veroordeeld tot vier jaar gevangenis en levenslang
ontzet van de “123sexies-rechten”.
Het Kortrijksch Handelsblad doet op een smalende manier verslag
van zijn proces voor de krijgsraad in zijn editie van 1 februari 1946:
“Daar verschijnt nu een andere verklikker; het is een
klein, tenger ventje, met een brilletje, die gelijk uit de stratosfeer komt
neergedaald.
Het is hier Vanhoutte Jozef, geboren te Gullegem, den
19 Oogst 1903, melkverkooperke, Kortrijkstraat, 30 te Gullegem. Tijdens de
oorlog was dit ventje nog al een soort babbelaarke, die altijd het eerste en
het laatste woord wilde hebben, gelijk sommige Mijnheeren uit onze stad. Sinds
einde 1942 was ’t melkventje aangesloten bij De Vlag, en dit, naar zijn
verklaring, omdat hij de Duitsche kultuur bewonderde en haar een groote achting
toedroeg (moest ons melkverkooperke eens een jaar of nog minder in ’t een of ’t
ander concentratiekamp of uitmoordenaarskamp gezeten hebben, ik geloove dat hij
al niet veel goesting meer zou gehad hebben om de Duitsche kultuur en de
Moffenbeschaving te admireeren). Doch betichte is er dan toch ten slotte uitgetreden omdat hij gedurig lastig werd
gevallen met uitnoodigingen voor de SS.
Alleen beoogde hij de kultureele belangen. Niettegenstaande
hij er uittrok staat hij toch bekend als Steunpuntleider van De Vlag en wist
zelfs een filmvoorstelling in de kinema van Gullegem in te richten voor De
Vlag.
Regelmatig lag hij in ruzie met zekeren Cottyn Amedée
wegens hun wederzijdsche politieke tegenstrijdige gedachten, te meer nog daar
Cottyn lid was van den A.B. Zoo hoog liep zelfs de ruzie, dat beide personen
soms in een vechtpartij waren gewikkeld en wederzijdsche slagen op hun wangen werden
gegeven (voorwaar hoogstaande kultuur …). Cottyn verweet het melkmarchandske
voor “verrader” en Vanhoutte schold Cottyn uit voor “overdrevene patriot”.
Vanhoutte wist dan te zeggen “Ik zal U doen rotten en
in het concentratiekamp steken” (misschien om daar de Duitsche kultuur aan te leeren???).
Dit alles speelde zich af begin het jaar 1941.
Nu werd Cottyn in 1943 door de feldgendarmerie
aangehouden en na onderhoor terug losgelaten. Vanhoutte van zijn kant zegt dat
hij slechts Cottyn een verwittiging wilde geven.
En nu nog een andere historie. Het was in Juni 1944.
Op zekeren dag ontmoette Vanhoutte vier Roeselaarsche leurders, die hem den weg
naar de herberg “De Vrede” vroegen. Daar zij met hem nogal wat loechen en hij
dit over zijn hout niet kon krijgen, dacht hij dat hij hier met vier
terroristen te doen had.
Intusschen waren deze vier leurders afgezakt naar het
café “Gambrinus” te Gullegem. Maar … daar wij in den tijd waren van de
terroristen, verwittigde Vanhoutte de feldgendarmerie en samen met haar,
trokken zij het drankhuis binnen, waar de vier “terroristen” werden aangehouden
en medegevoerd naar de feldgendarmerie.
Gelukkiglijk werden zij na onderhoor terug in vrijheid
gesteld.
Het getuigenverhoor.
Cottyn Amedée wordt de eerste als getuige opgeroepen.
In een omstandig verhaal zet hij al de vossenstreken van betichte uiteen;
handelt over de vechtpartijen en verklaart dat Vanhoutte hem steeds zegde dat
de Engelschen nooit gingen landen. “Wat dat U denkt”, zegde Vanhoutte, “dat u
hier op onzen bodem ooit ‘nen Tommie zult zien?”, “Den een of den anderen dag
zal er ‘ne keer ‘nen Engelschen parachutist in uw mond vallen” zoo lachte
Vanhoutte verder … Ten slotte verhaalt getuige verder hoe hij door de Gestapo
werd aangehouden.
Pottier, is de echtgenoote van Cottyn, die de
verklaringen van haar man komt bevestigen.
Verfaille Michel, uitbater der kinemazaal, zegt dat
hij onder bedreiging van Vanhoutte, zijn zaal heeft moeten afstaan om er een
kultureele (?) voorstelling te geven voor De Vlag.
Catry, gepensionneerde rijkswachter, heeft ook nog
moeilijkheden gehad met den melkverkooper. Aan hem zegde betichte: “Uw plaats
is aan het Oostfront” en verder nog: “U moet niet peinzen dat de Engelschen nog
gaan weerkeeren”. Getuige werd door dit melkboerke beticht zwarte lijsten op te
maken voor de geallieerden.
Demuysere, getuige ten ontlaste, is nog bij Vanhoutte
ondergedoken geweest en ook diens broeder en aldus werd hij niet naar
Duitschland gedeporteerd.
De verdediging.
Zijn verdediger beklemtoont het feit, dat betichte een
autodidakt is, een persoon die ten volle bewust is en nu nog niet kan begrijpen
dat dit verklikking is. Gansch de zaak, aldus de verdediger, berust op niets
anders dan op een langdurige veete. Vanhoutje was een mensch die altijd zijn
“zeg” wilde zeggen en daardoor heeft hij op de gemeente veel vijanden gekweekt.
Gelukkiglijk hebben al die zaken geen erge gevolgen gekend.
Ten slotte schetst pleiter hem nog eens als een zeer
naïef mensch, die nooit zijn mond kon houden.
Vanhoutte werd veroordeeld tot vier jaar gevang en
levenslange ontzegging van alle rechten. Voor de rest van zijn straf zal hij nu
in de Wikings of elders zijn tijd mogen doorbrengen, met les te geven over die
schoone, magniefieke (?) Duitsche kultuur.”
In zijn genadedossier vermeldt een verslag van 28 november 1947 de
feiten en omstandigheden die tot de veroordeling hebben geleid:
“Veroordeelde was sedert 1942 lid der De Vlag en stond
bekend als steunpuntleider dezer groepering; hij heeft eenmaal een
filmvertoning ten voordele der De Vlag ingericht. In zijn gesprekken was hij
volkomen duitsgezind. Hij heeft zich bovendien schuldig gemaakt aan twee
verklikkingen:
1)
verklikking
van Cottyn Amedé, met wie hij sedert lang in ruzie lag en die hij in October
1943 bij de Duitse overheid als lid der Witte Brigade heeft aangeklaagd, met
het gevolg dat Cottyn door de Feldgendarmerie werd opgespoord doch in feite
nooit van zijn vrijheid werd beroofd;
2)
verklikking
van vier leurders uit Roeselare, welke hij in juni 1944 op de gemeente zag
rondslenteren en welke hij als verdachte elementen aan duitse soldaten
signaleerde, met het gevolg dat zij werden aangehouden en afgetast, doch na
ondervraging opnieuw werden vrijgelaten.
Als militair van het Belgisch leger heeft hij zich
door deze feiten schuldig gemaakt aan verraad.”
Maanden ervoor, in een brief, vanuit het interneringskamp Sint-Kruis op
26 maart 1947 gericht aan de minister, had Joseph Vanhoutte nochtans met klem
de verklikkingen ontkend.
Hij werd valselijk en met opzet beschuldigd, aldus zijn schrijven,
omwille van een persoonlijke vete, veroorzaakt door Cottyn Amedée en zijn
vulgaire aanhangers, de septemberdagen in 1944 waren een gunstige gelegenheid
om hun wraakplannen ten uitvoer te brengen en om hun eigen grote misdaden te
kunnen dekken onder het mom van vaderlandsliefde en tijdens de bezetting,
vervolgt Vanhoutte in zijn brief, had hij maandenlang een werkweigeraar
onderdak verleend.
Bij besluit van 22 december 1947 wordt hij voorwaardelijk in vrijheid
gesteld.
Louis Vanooteghem, fabriekswerker, geboren te Gullegem op 17 februari
1901 en er wonende, wordt op 22 december 1945 door de Krijgsraad te Kortrijk
veroordeeld tot zes maanden gevangenisstraf en levenslange ontzetting van de
“123sexies-rechten” omdat hij zich als militair in onbepaald verlof liet
inlijven bij de O.T.
Marcel Velghe, loodgieter, geboren te Gullegem op 10 april 1918 en
er wonende Plaats 19, wordt op 12 december 1946 door de Krijgsraad te Kortrijk
veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf en levenslange ontzetting van de
“123sexies-rechten” wegens wapendracht en lidmaatschap van de Waffen SS, Vlaams
Legioen, volgens het Belgisch Staatsblad.
Vanuit het penitentiair mijnkamp Waterschei vraagt hij op 3 maart 1947
om genade aan de minister van justitie. Via zijn brief komen we te weten dat
hij van 1938 tot 1940 als loodgieter was tewerkgesteld op het vliegveld te
Wevelgem. Ook na de inval van de Duitsers bleef hij er tewerkgesteld. Rond
september 1940 wordt Velghe met Belgische krijgsgevangenen naar Duitsland
overgebracht.
Op 7 juni 1947 schrijft zijn zuster, Madeleine Velghe, weduwe van Remi
Benoit, aan Regent Prins Karel dat hij onder dwang was toegetreden bij het
Vlaams Legioen en gepoogd had Duitsland te ontvluchten. Nooit had hij er wapens
gedragen, volgens haar, daar hij aangesteld werd als mechanieker. Einde 1943
sloeg hij op de vlucht en belandde in Oostenrijk, waar hij zich aansloot bij de
Weerstandsgroepen van Tito. Hij huwde er een Oostenrijkse vrouw, met wie hij
twee kinderen kreeg. Hij werd aangehouden in Oostenrijk op 10 oktober 1946 en
overgebracht naar België.
Hij komt voorwaardelijk vrij onder voogdij op 17 juni 1948 en bij vonnis
van de rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk van 1 maart 1951 wordt hij
gedeeltelijk hersteld in de rechten waarvan hij beroofd werd.
De krijgsraad te Brugge veroordeelt op 4 april 1947 Noëlla Verfaillie,
geboren te Gullegem op 24 juni 1902, er wonende in de Molenweg 13 en echtgenote
van Joseph Vandeghinste, tot negen maanden gevangenisstraf en levenslange
ontzetting van de rechten bedoeld bij artikel 123sexies van het strafwetboek
wegens verklikkingen aan de vijand, nadat ze geïnterneerd werd van 9 september
1944 tot 18 februari 1945.
De feiten die tot haar veroordeling hebben geleid worden op 24 mei 1947
door de Substituut van Brugge uiteengezet:
“Op 12.9.1942 werden Vermote Flavie en Vandeghinste
Ernest, door de duitsers aangehouden ten gevolge van een klacht tegen hen
ingediend in de burelen der Ortskommadantur te Kortrijk, door Verfaillie Noela
en Vandeghinste Diana, doch bleek het uit het onderzoek ingesteld door de duitsers,
dat de aanklacht vals was en uit de lucht gegrepen zoodat Vandeghinste Diana en
Verfaillie Noela, op hun beurt door de duitsers aangehouden werden en door hen
veroordeeld tot vier weken gevang wegens valse beschuldiging tegen Vermote
Flavie.”
Palmer Wastyn, geboren te Hulste op 17 februari 1919 en wonende te
Gullegem in de Hoge Voetweg 31, wordt, na een internering van 14 oktober 1944
tot 15 januari 1945, op 11 juni 1946 door de krijgsraad te Kortrijk veroordeeld
tot drie maanden gevangenisstraf en levenslange ontzetting van de rechten “123sexies”
wegens lidmaatschap van de O.T. van 20 december 1942 tot 26 juli 1943 in Berlijn, Warschau en
Hannover.
Bij vonnis van de rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk van 7 april
1949 wordt hij hersteld in al zijn rechten waarvan hij beroofd was.
Odiel Witdoek, vlaswerker, geboren te Gullegem op 30 december 1901,
er gehuisvest in de Grote Ieperstraat 40, gehuwd met Magdalena Debusschere en
vader van vier kinderen, wordt, na een internering van 13 maart 1945 tot 26
september 1945, op 30 april 1946 door de Krijgsraad te Kortrijk veroordeeld tot
een gevangenisstraf van zes maanden wegens lidmaatschap, als militair, bij de
O.T. in Duitsland en Rusland in 1942 en 1943 en tevens tot levenslange ontzetting
van de rechten bedoeld bij artikel 123sexies van het strafwetboek.
